الگوهای طراحی (Design Patterns) مجموعهای از راهکارهای استاندارد و اثباتشده برای حل مشکلات متداول در طراحی نرمافزار هستند. این الگوها نه تنها باعث افزایش کیفیت کد میشوند، بلکه ارتباط بین اجزای مختلف سیستم را نیز تسهیل میکنند. یادگیری و بهکارگیری الگوهای طراحی به توسعهدهندگان کمک میکند تا کدی تولید کنند که:
- بهراحتی قابل تغییر و توسعه باشد.
- از تکرار کد جلوگیری کند.
- انعطافپذیری سیستم را افزایش دهد.
برای درک بهتر الگوهای طراحی، ابتدا باید اصول پایهای طراحی نرمافزار را بشناسیم. یکی از مهمترین این اصول، مجموعهای از مفاهیم به نام SOLID است.
اصول SOLID
اصول SOLID پایه و اساس طراحی خوب نرمافزار هستند که شامل پنج اصل می باشد:
1- اصل مسئولیت واحد (Single Responsibility Principle – SRP): هر کلاس باید تنها یک وظیفه داشته باشد و تنها یک دلیل برای تغییر آن وجود داشته باشد.
2- اصل باز-بسته (Open-Closed Principle – OCP): کلاسها و توابع باید برای توسعه باز اما برای تغییر بسته باشند.
3- اصل جایگزینی لیسکوف (Liskov Substitution Principle – LSP): کلاسهای فرزند باید بتوانند جایگزین کلاس والد شوند بدون اینکه رفتار سیستم مختل شود.
4- اصل تفکیک رابطها (Interface Segregation Principle – ISP): رابطها باید به گونهای طراحی شوند که پیادهسازی آنها فقط شامل موارد مورد نیاز باشد.
5- اصل وارونگی وابستگی (Dependency Inversion Principle – DIP): کلاسهای سطح بالا نباید به جزئیات وابسته باشند، بلکه باید به انتزاعات وابسته شوند.